Dikey Bahçe
Dikey bahçe bitki gibi canlı materyaller kullanarak yaşayan duvarlar (yapay çiçeklerle de yapılabilir) oluşturma işlemidir.
Dikey Bahçe Özellikleri
Dikey bahçeler veya yaşayan duvarlar, çıplak veya atıl açık alanları doğal canlılık ile buluşturup mekan kullanıcılarına ferah ortamlar sağlarlar. Ayrıca sıkışık beton yığınlar içinde dahi her türlü ortam ve konumda bitki yetiştirmek için imkân yaratırlar. Çatı katındaki teras bahçelerinden avlulara ve transit yollara kadar yaşayan duvarlar ile estetik görüntüler oluşturulabilir.
Canlı Dikey Bahçe Uygulamaları
Dikey bahçe sistemleri bulunduğu ortama farklılık katar ve sınırları içerisinde doğal bir manzara oluştururlar. Çoğunlukla mahremiyet sağlaması için tercih ettiğimiz bahçe veya avlu duvarları beton yığını olduğu için istenmeyen görünümler oluşturabilirler. Kamusal alan duvarlarını ve binaları süsleyen büyük ölçekli yaşayan duvarlar profesyonelce tasarlanıp halı hissiyatı oluştururken; daha küçük alan kullanımları ise asma kaplı verandalar, duvar şeklinde keskin budanmış çalılar veya birbirine yakın dikilmiş ağaçların budanması ile oluşturulabilir. Farklı türlerde, fiyatlarda, renklerde ve şekillerde dikey bahçe malzemeleri veya dikey bahçe aparatları vardır. Bunların bir kısmı yazının devamında verilmiştir.
Dikey Bahçelerin Faydaları
-
Beton gibi çirkin görünümleri kapatırlar ve doğal güzellikler sağlarlar,
-
Çevre dostudurlar. Dikey bahçe ekipmanları genellikle geri dönüştürülmüş malzemelerden üretilirler,
-
Küçük, kentsel bir alanda sebze, meyve ve şifalı otlar yetiştirme fırsatı sağlar.
-
Kullanım alanı kısıtı olan avlu, veranda, balkon gibi alanlarda yer kaplamadan oluşturulabilir,
-
Dikey bitkilendirme bahçelerde düz ve monoton dış yüzeyleri yeşilliklerle canlandırabilir,
-
İyi tasarlanıp bakımı yapılan dikey bahçe düzenlemesi bahçelerin odak noktası olabilirler,
-
Dikey bahçe düzenlemesi genellikle topraksız sistemler ile yapılırlar (bu kullanımlara hidroponik dikey bahçe denir),
-
Küçük ve yetersiz alanlarda da bahçe oluşturmaya olanak sağlar,
Dikey Bahçe Nasıl Yapılır?
Şüphesiz son zamanların trendi olan bu uygulamalarda kullanabileceğimiz birçok dikey bahçe modülü bulunmaktadır. Peki nedir bu modüller? Basit fikirlerle tasarlanmış 27 dikey bahçe çeşitlerine göz atalım:
-
Dikey Bahçe Cepleri
Bitkilerin yarıklara takıldığı duvarın tamamını veya bir kısmını kaplamasına izin veren kaplara ekildiği duvar sistemleridir. Evde bitki bakmak için iyi bir başlangıçtır. Küçük bahçe ve balkonlarda bu sistemle duvarın tamamını veya bir kısmını örten kaplara yerleştirilen basitçe bitkilerimizi yetiştirmek için mümkün hale gelmektedir. Yünlü Cepler, bir süredir etrafta olan ve ürünlerini mükemmelleştiren sistemlerden biridir.
-
Sukulent Dikey Bahçe Bitkileri
Dikey bahçe bakımı bitkilerin parçalı olması ve köklerine erişimin zor olması nedeniyle zordur. Sukulent bitkiler etli gövde ve yaprakları nedeniyle su depolama özelliği olan ve kuraklığa dayanıklı bitkilerdir. Bu bitkilerin genellikle düzenli sulama ve bakım gereksinimi yoktur. Bu özellikleri sayesinde dikey bahçe bitkileri olarak kullanmaya daha uygunlardır. Zengin renk çeşitliliği, farklı formları ve büyüleyici şekilleri ile sukulentler, yaşayan duvar sanatı için uygun materyallerdir. Sukulentler soğuğa karşı hassas olması nedeniyle açık alanlarda kullanılacaksa mevsim sıcaklığının yüksek olduğu yerlerde kullanılması önerilir.
-
Dikey Bahçe Duvar Saksı Uygulaması
Yüksek bahçe duvarları bitki materyalleri ile şüphesiz daha ilgi çekici hale gelirler. Dikey bahçe duvar saksısının duvara asılacak kadar sağlam ve düz bir arkaya sahip olduğundan emin olun. Veya saksılar için modüler bir demir platform oluşturun. Farklı renkteki bitkiler ile oluşturulan aranjmanlar ortamdaki insanları büyüleyecektir.
-
Geri Dönüşüm Dikey Bahçe Saksısı
Plastik şişeler gibi doğaya zararlı atık ürünleri geri dönüştüren kendin yap dikey bahçe sistemleri oluşturabilirsiniz. Bu sistemde plastik şişeler, bitki saksısı olarak kullanılır, saksıların asılacağı ince teller yardımıyla resimdeki gibi bir düzene konulup güzel bir görüntü oluşturulabilir.
-
Cesur Merdiven Tasarımları
Merdiven boşluğunda uygulanacak yaratıcı tasarımlar yürümekten içimizin sıkıldığı o boşlukları birer sanat eserine dönüştürebilir. Diğer tasarımlardan farklı olması gereken özelliği daha fazla sarmaşık özellik gösterebilecek cesur bitki tercihlerinde bulunulması gerekliliğidir.
-
Dikey Bahçe Keçesi
Büyük yapraklı bitkilerin kullanıldığı dikey bahçelerde güzel manzaralar oluşturulmuş ve bahçelere harika görünümler kazandırılmıştır. Bu tasarımın konstürüksiyonunda dikey bahçe keçesi bulunmaktadır. Dikey bahçe keselerinin boyutları ayarlanabilir olduğu için bitki boyutlarına göre keçeler yaptırabilirsiniz.
Yapay Dikey Bahçe Uygulamaları
Dikey bahçe, ağırlıklı olarak geniş mekanların dış cephesine ya da peysajlara uygulansa da son dönemlerde ofis içi, ev içi dekorasyonu olarak da küçük yapay bitkilerle uygulanabiliyor. Elbette özellikle yapay bitkiler, iç mekan için daha uygun materyal olduğunu söyleyebiliriz zira temizlik ve modüler yapısı ile daha ergonomik kullanıma sahipler.
Dikey bahçeler adı üstünde, belirli bir sistem dahilinde duvarları ya da dikey farklı alanları canlı bitkiler yetiştirmeye elverişli hale getirir. Doğaya ayıracak yeri kısıtlı olan biz şehir insanlarına da farklı bir alternatif sunarak doğa özlemini bir nebze olsun gidermemize olanak verir.
Yeşil duvar olarak da adlandırılan dikey bahçeler temel olarak bir duvarın hepsinin ya da bazı kısımlarının bitkilerle kaplanması anlamına geliyor. Dikey bahçe sistemlerinde sulama ve bitkilerin büyüme yeri-dikey saksılar- bulunuyor. Dış cepheye yapılan dikey bahçe uygulamaları aynı zamanda binayı daha ılık tutarak ısı yalıtma sistemi işlevi görüyor.
Dikey bahçeleri dikey yetişen sarmaşık gibi bitkilerden ayırmak gerekiyor. Sarmaşık gibi dikey ve tutunarak yetişen bitkilerin saksısı ya da toprağı yatay olarak yerde dururken dikey bahçelerde toprak ve saksılar da dikey olarak yerleştirilmekte.
Dikey Bahçe Faydaları Nelerdir?
Küçük alanlarda metrekare başına 20-30 bitkinin bir arada kullanılmasına olanak veren dikey bahçeler suyu su buharına dönüştürüp havayı serinletir, bulunduğu kapalı ortamın oksijen oranını sıradan saksılara göre daha fazla arttırarak hava kalitesini iyileştirir, havadaki toksik maddeleri emerek daha sağlıklı ortamlar yaratır. Aynı zamanda ses ve ısı yalıtımı sağlayarak ses ve gürültü kirliliğine bariyer görevi görür.
Dikey bahçe sistemleri ısı yalıtımı sağlayarak enerji tasarrufuna yardımcı olur aynı zamanda stresi azaltır ve insan sağlığına olan olumlu etkileri ofis ve ev gibi kapalı ortamlarda verimliliğin artmasına yardımcı olur. Yeşilin ve canlı bitkilerin bulunduğu ortamlarda insanlar daha sakin, daha sağlıklı ve daha mutlu olduğu bilinir.
Karbon emisyonunu arttıran, stresi azaltan, havanın kalitesini iyileştiren ve enerji tasarrufuna yardımcı olan dikey bahçelerin faydalı hem ekonomik hem de toplumsaldır.
Nerelerde Uygulanabilir?
İç ve dış mekan ayırt etmeksizin büyük ya da küçük dikey ortamlara canlılık katan dikey bahçelerin uygulama alanları otellerden alış veriş merkezlerine, evlerden dış bina cephelerine kadar her alan ve mekanda uygulanabiliyor.
Özellikle modern mimari ve sürdürülebilir bina anlayışı ile popülaritesi artan dikey bahçelerin sadece güzel görünmesi değil kısmen havayı temizlemesi, ısı dengesi sağlaması, stresi azaltması ve bazı bahçelerde olduğu gibi yenilebilir bitkiler ile besin kaynağı olması amaçlanmaktadır.
Günümüzde evde dikey bahçe kurmak isteyenler için de bir çok kolay ve uygulanabilir sistemler mevcut. Bunun için bitkileri dikey olarak sulamanızı sağlayacak bir sistem edinmeniz ve saksılarınızı da bu sisteme uygun seçmeniz yeterli. Bazı sistemlerde sulama sistemi ile yetiştirme alanını birlikte bulabilirsiniz.
Dekoratif amaçlı kullanılan dikey bahçe sistemleri bir çok bitki ile kolaj yapılarak uygulandığında farklı görünümler elde edilmesiyle de ortamları renklendiriyor. Canlılık ve ferahlık hissini yaşatan dikey bahçe uygulamarının da bir çok farklı çeşidi var.
Sadece evde değil ofislerde, bina dış cephelerinde, köprü ve yol duvarlarında da kullanılan dikey bahçe sistemleri dekoratif olarak hayatımızı renklendirmeye devam edecek gibi görünüyor.